Rodzaje publikacji naukowych

Publikacja oryginalna (ang. original paper) jest to publikacja prezentująca nowe, nieopublikowane wcześniej wyniki, zebrane i opisane przez autora/zespół autorów. Publikację oryginalną na zatem uznać za najważniejszy ze wszystkich rodzajów typ publikacji naukowych. Bez publikowania nowych, oryginalnych wyników nie byłoby możliwe poszerzanie istniejącego stanu Izy w danej dziedzinie. Nie byłoby także materiałów źródłowych niezbędnych do powstawania bardziej rozbudowanych publikacji podsumowujących i porządkujących aktualny stan wiedzy, :h jak publikacje przeglądowe, książki naukowe, metaanalizy itp. Publikacje oryginalne na scharakteryzować ponadto jako publikacje stosunkowo zwięzłe (kilka do kilkunastu stron :u), publikowane w specjalistycznych czasopismach naukowych. Pierwszoplanową rolą publikacji oryginalnych jest szczegółowe przedstawienie wyników badań, ale także uzasadnienie ich podjęcia, przedstawienie co było materiałem badawczym, jakie metody badawcze stosowano oraz jaka jest interpretacja i znaczenie uzyskanych wyników. Stąd też, publikacje oryginalne mają specyficzny podział na części, często określany jako struktura IMRAD. Zwykle są to prace zbiorowe i jest ich więcej wśród wszystkich publikacji naukowych indeksowanych w biomedycznych bazach literatury naukowej. Publikacje oryginalne są publikowane w czasopismach wydawanych żadnych językach, choć prestiżowe, wysokopunktowane czasopisma naukowe są praktycznie publikacjami anglojęzycznymi. Istotność publikacji oryginalnych i ich kluczowa rola komunikacji w nauce znajduje potwierdzenie w znaczeniu tych publikacji w ocenie naukowego poszczególnych naukowców, zespołów naukowych, szkół wyższych, a nawet nauki w poszczególnych krajach. Jak już wspomniano, w ocenie dorobku naukowego publikacje oryginalne traktuje się jako najważniejsze, a w polskim systemie szkolnictwa wyższego )la jest wręcz decydująca przy przyznawaniu stopni naukowych (np. przy habilitacji).

        Należy zaznaczyć, że termin „publikacja oryginalna” jest ujednoliconą nazwą pewnej grupy artykułów naukowych, których cechą wspólną jest prezentowanie nowych wyników badań naukowych według omówionego wyżej planu. Można jednak wyróżnić kilka typów artykułów oryginalnych, różniących się np. długością czy innymi charakterystycznymi cechami. Do takich podtypów można zaliczyć tzw. typową, klasyczną publikację oryginalną (ang. fuli paper, regular paper) o standardowej długości kilku, kilkunastu stron druku.

Te krótsze formy publikacji oryginalnych są często ograniczone pewnymi limitami narzuconymi przez redakcję czasopisma. Takie ograniczenia mogą dotyczyć całkowitej długości (liczby słów) manuskryptu, liczby referencji i/lub rycin czy tabel. Z drugiej strony, często mogą być traktowane przez redakcję priorytetowo (ang. hot topie papers), co skutkuje szybszym procesem recenzji i w konsekwencji, w razie pozytywnej decyzji redakcyjnej, szybszą publikacją artykułu. Dość często, w takich krótszych formach publikacji oryginalnych, spotyka się połączenie części Wyniki i Dyskusja w jedną sekcję artykułu.

Publikacje kazuistyczne (opisy przypadków)

Pracę kazuistyczną (ang. case study) można rozpatrywać jako szczególny przypadek publikacji oryginalnej, w której przedstawione są wyniki zebrane dla jednego szczególnego przypadku klinicznego (jednego pacjenta lub niewielkiej, szczególnej grupy pacjentów). Publikacja kazuistyczna dostarcza informacji o pacjencie, u którego obserwowano szczególne objawy, nie opisywane wcześniej w dużych badaniach klinicznych lub opisywane rzadko. Opis takich rzadkich objawów pozwala na lepsze zrozumienie mechanizmu choroby, objawów ubocznych leczenia, a tym samym pozwala na lepszą opiekę nad pacjentem w przyszłości. Niezależnie od swojego unikalnego charakteru praca kazuistyczna, jak każda publikacja naukowa, jest formą wymiany doświadczeń pomiędzy ośrodkami naukowymi i klinicznymi. Pozwala więc zminimalizować ryzyko błędów terapeutycznych popełnianych podczas wykonywania standardowych procedur medycznych przez różne zespoły medyczne. Tematyka publikacji kazuistycznej może być różnorodna i obejmować między innymi:

• nieopisywane lub rzadkie objawy uboczne leczenia farmakologicznego lub chirurgicznego,
• nieopisywany lub rzadki przebieg choroby,
• nieopisywany lub rzadki przebieg leczenia,
• fakty rzucające nowe światło na patogenezę choroby,
• anomalie anatomiczne,
• nowatorskie metody diagnostyki.

Publikacje kazuistyczne publikowane są zwykle w czasopismach o profilu ściśle klinicznym.

 Listy do redakcji

        Listy do redakcji (ang. letters to editor) są to krótkie (1-2 strony druku) publikacje naukowe często nawiązujące i odnoszące się do innych publikacji opublikowanych wcześniej w danym czasopiśmie. Za pośrednictwem listów do redakcji, naukowcy mogą toczyć dyskusję naukową, zestawiać swoje uwagi czy zajmować inne stanowisko od tego wyrażonego w komentowanym artykule. Można więc stwierdzić, że listy do redakcji są ważnym elementem opisanego wcześniej wieloetapowego systemu weryfikacji wyników, jaki odbywa się na drodze ich publikacji, i istotnym momentem debaty naukowej. Istnieje również druga kategoria listów do redakcji, które są naturą artykułów oryginalnych, przedstawiają więc własne wyniki badań uzyskane przez torów (chociaż prawie zawsze w kontekście innych, opublikowanych niedawno prac). W takim przypadku listy do redakcji posiadają uproszczoną strukturę IMRAD, zwykle muszą zmieścić się narzuconym przez czasopismo limicie słów oraz objąć ograniczoną liczbę pozycji piśmiennictwa, i/lub rycin. Zdarzają się sytuacje, w których autorzy zgłaszający pełną publikację oryginalną do prestiżowego czasopisma są proszeni przez redakcję o skrócenie artykułu i dostosowanie go do formatu listu.

 Metaanalizy i inne badania wtórne

           Metaanalizy są to opracowania polegające na ponownej zbiorczej analizie wyników zebranych wielu indywidualnych badań klinicznych, które zostały opisane wcześniej w publikacjach oryginalnych poświęconych określonej tematyce. Metaanalizę można więc rozpatrywać jako publikację łączącą elementy publikacji przeglądowej (przegląd istniejącego piśmiennictwa) z publikacją oryginalną. Wydaje się jednak, że w metaanalizie cechy tej ostatniej przeważają. Autorzy metaanalizy nie zbierają wprawdzie sami wszystkich zestawianych oryginalnych wyników badań, 10 poddają zbiorczej analizie wyniki wielu badań, co prowadzi do syntezy wyników pojedynczych badań oryginalnych w całość oraz wypośrodkowanie rysujących się trendów i zależności, zwracając w ten sposób często nowe światło na badany problem i prowadząc do wniosków będących wypadkową artykułów źródłowych. Istotną przewagą metaanalizy nad pojedynczymi badaniami jest fakt, że stwarza ona możliwość zwiększenia precyzji i dokładności wyników dzięki połączeniu danych z kilku mniejszych badań pierwotnych. Takie połączenie skutkuje na przykład zwiększeniem liczebności próby badanej, zmniejszeniem błędów losowych itp., przez co zwiększa wiarygodność wyciąganych wniosków.

Publikacje przeglądowe

Publikacje przeglądowe (czasami zwane poglądowymi) są artykułami naukowymi, które mają zadanie przedstawić istniejący stan wiedzy w danej dziedzinie na podstawie aktualnego piśmiennictwa. Opierają się głównie na publikacjach oryginalnych, choć mogą w nich być też: wykorzystywane jako źródła publikacje przeglądowe czy książki naukowe, a nawet dotychczas publikowane dane autorów. Publikacje te mogą nosić istotny pierwiastek nowatorskości, dem autorzy nierzadko zamieszczają w jednej publikacji nowe koncepcje badawcze, precyzują hipotezy i wytyczają nowe kierunki badań. Publikacje przeglądowe są zwykle dłuższe od finalnych i mają rozbudowane piśmiennictwo. Krąg potencjalnych odbiorców jest szerszy porównaniu z publikacją oryginalną; nie są to jedynie specjaliści z danej dziedziny. Publikacje przeglądowe nie mają struktury IMRAD charakterystycznej dla artykułów oryginalnych. Publikacja przeglądowa nie prezentuje nowych wyników badań, nie zawiera więc takich części, jak Materiały Metody, Wyniki czy Dyskusja. Typowa struktura artykułu przeglądowego zawiera: tytuł, listę słów artykułu (na ogół liczba autorów jest mniejsza w porównaniu z pracami przeglądowymi), streszczenie, słowa kluczowe oraz tekst artykułu, który na ogół podzielony jest na wprowadzenie i sekcje tematyczne, w których kolejno omawiane są poszczególne aspekty zagadnienia będącego tematem publikacji przeglądowej.

Ciekawa prezentacja na temat publikacji przeglądowej: http://poradnik-naukowy.gumed.edu.pl/attachment/attachment/29908/20_Pomysl_Badanie_Publikacja_Jak_napisac_dobry_artykul_przegladowy.pdf

Książki naukowe. Rozdziały w książkach

         Książki naukowe są opracowaniami naukowymi charakteryzującymi się wyczerpującym ujęciem tematu. Mogą to być zarówno opracowania monograficzne, skupiające się dość ściśle na wybranym zagadnieniu, jak i szersze opracowania, stanowiące kompendium wiedzy w danej dziedzinie. Niewątpliwą zaletą książek naukowych jest obszerne przedstawienie tematu i zebranie większości istotnych informacji w jednym źródle. Pamiętać jednak należy, że w naukach biomedycznych informacje dezaktualizują się stosunkowo szybko. Proces pisania książki, ze zrozumiałych względów jest długi. Gdy weźmiemy pod uwagę, że sam cykl wydawniczy również wymaga czasu, okaże się, że w przypadku książek naukowych pewnym problemem jest aktual­ność zawartych w nich informacji. Najczęściej książki naukowe są złożone z rozdziałów, pisanych przez różnych autorów, rzadziej redaktor czy redaktorzy książki są zarazem autorami wszystkich rozdziałów. W obu przypadkach struktura rozdziału w książce jest bardzo podobna do struktury publikacji przeglądowej. Istnieje jednak przynajmniej jedna wyraźna różnica: treść książek lub rozdziałów książkowych ma w założeniu spełniać rolę edukacyjną, głównym zadaniem prac przeglądowych jest natomiast polemika i konfrontacja poglądów naukowych, swoich, jak również innych zespołów badawczych, a także prezentacja własnej interpretacji zjawisk czy mechanizmów, będących często następstwem długoletnich badań w danej tematyce.